Vrijdag 10 mei 2019
De vrijdag warenmarkt
Als wij samen boodschappen gaan doen op de vrijdagse warenmarkt op de Lange Kerkstraat, laten we onze hond aan boord. Het is net na het middaguur en we lunchen op de markt met een familiezak kibbeling. Aan het einde van de marktkramen op het Broersveld staat de supermarkt van Dirk van de Broek. Het is wel zo makkelijk om alles op één adres aan te schaffen. We doen uiteindelijk daar onze inkopen. Op weg naar de boot lopen we langs het Weeshuis der Hervormden aan de Lange Achterweg. Eeuwenlang is dit de opvangplek geweest voor weeskinderen, vondelingen en verlaten kinderen in de jeneverstad. Het heeft een 400 jaar lange geschiedenis. De eerder genoemde vereniging; Hendrick de Keyser heeft het complex aangekocht en gaat het restaureren.
Nationaal jenevermuseum Schiedam
Ik bezoek het Jenevermuseum alleen. Het museum bevindt zich sinds 1996 in een voormalige moutwijnbranderij en distilleerderij, de Locomotief aan de Lange Haven in Schiedam. Schiedam werd de jeneverhoofdstad van de wereld genoemd. Maar in de volksmond ook wel ‘Zwart Nazareth’ i.v.m. het stoken op kolen werd alles in de stad zwart en in de bijbel werd gezegd “Kan er uit Nazareth iets goed komen”, en zo dacht men ook over Schiedam.
Om half vier begint stoker Peter zijn presentatie in de branderij waar moutwijnjenever gestookt wordt volgens de Oud-Hollandsche methode en naar receptuur uit 1700. Uit rogge en gerstemout wordt er een beslag gemaakt waar vervolgens gist aan wordt toegevoegd waardoor er alcohol ontstaat. Uit dit mengsel wordt vervolgens moutwijn gestookt wat daarna 3 jaar wordt gelagerd in eikenhouten vaten. Daarna wordt het gebotteld onder de naam ‘Old Schiedam’. Dat is een oude graanjenever die je het beste puur en niet gekoeld kunt drinken. De stoker vertelt ook het een en ander over de geschiedenis van deze bedrijfstak. De verschillende distilleerderijen en Schiedam. Tussen 1850 en 1880 was de gouden tijd en waren er bijna 400 verschillende distilleerderijen en stonden er 24 brandermolens in de binnenstad. Door de komst van melasse alcohol uit suikerbieten kwam er de klad in de jeneverstokerij. Molens werden afgebroken. Distilleerderijen werden opgeheven. Jarenlang had Schiedam te kampen met een slecht imago en men schaamde zich om te zeggen dat je uit Schiedam kwam. Het duurde tot de jaren 90 van de vorige eeuw dat er pas een museum kwam en waardering voor het verleden van Schiedam.
Na de presentatie bekijk ik de rest van het museum met een audio-gids. De eerste verdieping is ingericht met reclame-uitingen, verpakkingsmateriaal en glaswerk. De glasindustrie, mouterijen, de kuipers en een aantal distilleerders komen aan het woord. Het restproduct van de stokerijen was de spoeling. Deze werd met boten naar de varkensmesterijen in de buurt afgevoerd. De mest van deze varkens werd weer naar het Westland afgevoerd voor de teelt van groenten en dergelijke. De circulaire economie bestond dus al in de 19e eeuw.
