Zaterdag 19 mei 2018
Kleine huisjes rond de Grote- of Nicolaaskerk van Brouwershaven
Het is druk op de smalle paden tussen de stellingen van de Spar supermarkt. Waarschijnlijk draait de winkel meer omzet van de toeristen die de stad bezoeken dan van de 1352 vast inwoners van Brouw. Wij doen onze inkopen voor het komende weekend. Bij het stadhuis staat een aankondiging dat in de Grote Nicolaaskerk een hobby- of creamarkt is. Een mooie gelegenheid om de kerk van binnen te bekijken. De Hervormde gemeente gebruikt de kerk alleen in de zomer maanden voor kerkdiensten. De kerk kan niet verwarmd worden. Regelmatig vinden er culturele evenementen plaats in de kerk.
De boodschappen zetten we aan boord en we lopen eerst richting de molen. Deze staat op de aarden wal aan de kant van het Grevelingenmeer. Het is een grondzeiler die dienst gedaan heeft als korenmolen. Nu wordt de molen verhuurd aan toeristen als vakantieverblijf. Aan deze kant van de stad is nog een groot stuk van de oude verdedigingswerken van de stad zichtbaar. In het jaar 1590 is de stad helemaal omwald met een natte gracht er omheen en vijf poorten. Bij de stormvloed in 1682 zijn de verdedigingswerken voor een groot deel vernietigd. In het jaar 1820 zijn ze opgeheven. Alleen aan de noord en oostkant van de stad zijn ze nog intact. De bebouwing hier is op sommige plekken erg oud. We zien kleine huisjes met rode pannen daken en zwart geteerde schuren.
Vlak bij de kerk komen we langs een gevelsteen die aangeeft dat de rij huizen waar we tussendoor lopen huisjes van de diaconie zijn. Qua vorm en grootte doet het denken aan een hofje. Het formaat van de huisjes is erg klein. Naast de kerk zien we achter kippengaas een stukje papier hangen voor een raam in een heel klein gebouwtje. “Oudste huis van Brouwershaven” staat er op geschreven. Als je het nu hebt over een ‘Tiny house’ dan is dit het wel. Onvoorstelbaar dat hier mensen hebben kunnen wonen.
Grote- of Nicolaaskerk van Brouwershaven
De grote kerk staat in een open ruimte. Het is een driehallenkerk zonder grote toren maar met een kleine spits. Rond de kerk die in de 16eeeuw zijn definitieve vorm kreeg liggen nog een aantal grafstenen en een paar verroeste oude ankers. Sint Nicolaas was de beschermheilige van de zeelieden.
Bij binnenkomst valt ons meteen de grote lichte ruimte op. We negeren de opstellingen van de hobbyisten en lopen eerst een rondje door de kerk. Het beeld van Jacob Cats trekt als eerste onze aandacht. Het originele beeld van een lichte soort steen ziet er wat sleets uit. Een afgietsel van dit beeld staat nu buiten op de markt. In het koor liggen een groot aantal grafstenen. De moeder en tante van Jacob Cats liggen hier begraven.
Tegen de oude verweerde muren staan stukken beeldhouwwerk. Een vogeltje is de kerk binnengedrongen en vliegt van de ene naar de andere pilaar. Door de goede akoestiek klinkt het getjilp van het diertje door de hele kerk. Het schip van de kerk is versierd met fraai houtsnijwerk. De orgelkast is oud en de inhoud is door verschillende bouwers aangepast. Van oorsprong is het orgel gebouwd door Niehoff in de 16eeeuw. Door verschillende rampen is het orgel beschadigd en weer opnieuw in gebruik genomen. Eind 19eeeuw door Maarschalkerweerd en na 1953 door de Firma van Vulpen.
De kramen van de hobbyisten staan in de ruimte onder het orgel. Allerlei handvaardigheden worden hier aangeboden. Zelfgemaakte kaarten, beeldjes, sierraden, kaarsen, gehaakte knuffels, gebreide sokken, voederhuisjes, vogelhuisjes. Twee vrouwen in Zeeuwse dracht maken babbelaars. We gebruiken een kopje koffie met een Zeeuwse bolus. Het is rustig in de kerk op deze hobby markt.
Watersnoodramp
We lopen langs de oude school en zien een merkteken op de muur aangeven dat het water 1 februari 1953 op ongeveer 1,2 meter hoogte is gekomen. In Brouwershaven zijn gelukkig niet zoveel slachtoffers te betreuren geweest. Drie mensen zijn omgekomen. Vanuit verschillende landen zijn er mensen komen helpen met het opruimen van de rommel en het herstellen van de schade. Studenten uit Duitsland hebben bijvoorbeeld meegeholpen om de kerk te ontdoen van een laag modder. Dit jaar is de ramp 65 jaar geleden en met Open Monumentendag in september wordt er extra aandacht aan gegeven. De hulpverleners van toen zijn inmiddels in de tachtig en hebben foto’s en verslagen overgedragen aan het Brouws Museum. Ik merk dat de geschiedenis meer tot mij gaat spreken naarmate je er dichterbij bent. Je ziet allerlei dingen om je heen en dat zegt veel meer als een aantal droge feiten in een boekje.
