Dinsdag 01 mei
Vestingwerken
Het is vandaag prachtig weer. Ideaal om met elkaar nog een rondje om de stad te lopen. Op het molenbolwerk bij de ingang van de haven van Brielle staat het een en ander te lezen over de vestingwerken van de stad. De vestingbouw heeft een eigen terminologie die op een kaartje staat aangegeven. Zo steek je nog wat op.
We komen daar ook de naam van Menno van Coehoorn tegen. Hij heeft een rol gespeeld in de bouw van vele vestingwerken in de 17eeeuw. Wij zijn hem ook in Friesland tegengekomen waar hij ligt begraven in de kerk van Wijckel. De verdedigingswal met gracht is voor het grootste deel nog intact. Je ziet het nog het beste vanuit de lucht. Je kunt er heerlijk wandelen met uitzicht over de stad en over de omgeving. De bomen die er staan zijn inmiddels hoog en dik geworden. Schapen met lammen zorgen er voor dat het gras kort gehouden wordt. De vijfhoekige bolwerken worden ook wel bastions genoemd. De eilandjes in de gracht waren ook ter verdediging en heten Ravelijnen. De wal tussen de bastions heet Courtine of wordt ook wel gordijn genoemd. De rond de hoofdgracht gelegen wal heet de enveloppe. Op vier punten rond de vesting ligt er een gemetselde stenen dam in de gracht. Deze ‘beren’ hebben een puntige bovenkant. Dat heet een ezelsrug. Om te voorkomen dat de aanvallers over deze ezelsrug toch bij de vesting konden komen werden er monniken opgemetseld. Een rond gemetseld obstakel boven op de dam.
Aan de zuidkant van de stad is de hoge wal weg. Daar ligt een autoweg en een spuisluis van de binnenhaven. We lopen de Nobelstraat in om bij JP een lekkere snack te halen als middagmaal. Hij verkoopt verse frieten en heeft daarmee al verschillende prijzen behaald. Ze smaken voortreffelijk.
Vlak bij de kerk zien we het voormalige Merula weeshuis en het Brigittenpoortje. Het poortje is het enige restant van het Brigittenklooster. Vroeger stonden er wel vijf kloosters in Brielle. Op de plaats waar het Cellebroederklooster stond heeft de gemeentebestuur bodemonderzoek laten verrichten. Nu wordt er een nieuwe woonwijk gebouwd. We zien de werkzaamheden vanaf de stadswal. Onze rondwandeling over de stadswal is ongeveer twee kilometer en gaat langs negen bastions en over twee stadspoorten. Van de noordpoort is nog een stukje ruïne over en bij het plekje waar de boot ligt was vroeger de waterpoort. Alleen het poortgebouw staat er nog. Alles bij elkaar ruim 4 kilometer gelopen.
Historisch Museum Brielle
’s Middags ga ik nog even alleen naar het historisch museum van Brielle. Het is midden in het centrum bij de markt in het oude stadhuis en de achtergelegen gevangenis. Ik betaal € 4,- voor de entree en krijg een klein plattegrondje mee. De start is boven op de zolder van de gevangenis en daarna volg je de route naar beneden via een oude eiken wenteltrap. Het museum gaat voornamelijk over de tachtigjarige oorlog en de rol die Brielle toen heeft gespeeld. Willem van Oranje, Maurits, Willem Hendrik, Karel de vijfde en Philips, Margaretha de Parma en de Hertog van Alva. Bekende namen uit de vaderlandse geschiedenis. Ook de glorietijd van Brielle komt aan bod toen er veel handel door de VOC via Brielle het land binnen kwam. Brielle had toen natuurlijk een open verbinding met zee. De dam in de Maas is pas in 1951 aangelegd. Voor die tijd maakte Brielle deel uit van de Verdedigingslinie van de Maasmond en het Haringvliet. De oude cellen en de gevangenisdeuren zijn nog intact. In het stadhuis draait een animatie over de kloosters van de stad. Dit is het resultaat van het bodemonderzoek wat er is gedaan in opdracht van de gemeente voor er een woonwijk is gekomen. De locatie en de grote van de kloosters komen hierin naar voren. Het is rustig in het museum. Ik moet ook zeggen dat het museum niet zo heel erg aantrekkelijk is. Daar is wel wat meer van te maken.
