Van Alkmaar naar Schagen

Donderdag 20 juni 2019

Van Alkmaar naar Schagen over het Noordhollandsch Kanaal

Zijn we uitgekeken in Alkmaar? Nog niet helemaal. We kunnen hier best nog wel wat tijd doorbrengen. Op de vrijdag wordt de kaasmarkt gehouden en dat is ook leuk om te zien. We zijn de drukte aan de Bierkade echter een beetje moe. De hele dag raast het verkeer langs en de veerpont voor voetgangers en fietsers steekt overdag bijna voortdurend over. Dan heb je nog de boten die door het langs varen deining veroorzaken waardoor wij liggen te schommelen aan de kade. De verschillende havenmeesters zijn ons dagelijks komen vragen of wij willen verplaatsen en of wij het havengeld wel hebben betaald. We vinden ze niet zo gastvrij. Wij besluiten dan ook om vandaag te vertrekken. Aan de oostkant van de stad ligt de Friese brug waar wij met gestreken mast onderdoor kunnen varen. De volgende bruggen zijn echter niet hoog genoeg. Deze worden voor ons bediend. Wij zien op de kant het oude fabriekspand van Chocolade Fabriek Ringers staan. De kersenbonbons waar de fabriek om bekend stond wordt hier niet meer gemaakt. Het pand heeft een nieuwe bestemming gekregen. We laten Alkmaar achter ons en vervolgen onze weg op het Noord Hollands Kanaal.

Het Noord Hollands Kanaal

Koning Willem I gaf in het jaar 1818 opdracht aan waterbouwkundige Jan Blanken om een plan uit te werken om Amsterdam weer bereikbaar te maken voor de zeescheepvaart. Door de ondiepten bij Pampus en het dichtslibben van het IJ en de havens van Amsterdam werd het voor zeeschepen steeds moeilijker om Amsterdam te bereiken over de Zuiderzee. In eerste instantie was het plan om een kanaal te graven vanaf Den Helder naar Amsterdam voor binnenvaartschepen. Daar zag Amsterdam echter niets in omdat ze bang waren een hoop handel mis te lopen aan Den Helder. Het kanaal moest ook zeeschepen kunnen hebben. In 1819 is er gestart met het graven van een kanaal met de schop. Het kanaal had een lengte van 80 kilometer en was 40 meter breed aan de waterspiegel het had een diepte van 6 tot 7 meter over een bodembreedte van bijna 10 meter. Het was destijds het breedste en diepste kanaal ter wereld. Een leger van 9000 slecht betaalde arbeiders heeft er vijf jaar aan gewerkt. Het kanaal kreeg drie schutsluizen, namelijk de Wilemsluis tegenover het Centraal Station van Amsterdam, bij Purmerend en in Den Helder de Koopvaardersschutsluis.

Vlotbruggen

Omdat de techniek van de bruggenbouw nog niet zo ontwikkeld was dat ze een overspanning van 37 meter kon overbruggen zijn er voor het kanaal vlotbruggen ontwikkeld door Jan Blanken. Een vlotbrug is een beweegbare brug, die opengaat door horizontaal te bewegen. De brug bestaat uit een op- en een afrit, die vanaf de wal naar een vlot leiden. Als de brug opengaat wordt dit vlot onder de op- en afrit getrokken. Negen van deze bruggen werden er in 1824 gebouwd en ze waren oorspronkelijk van hout. Later zijn ze door metalen drijvers vervangen. Vier van deze bruggen zijn er nog en ze liggen allen ten noorden van Alkmaar. De Rekervlotbrug bij Koedijk is van later datum.

Stolpboerderijen

Het valt ons op dat er langs het kanaal veel boerderijen staan van een zelfde type. Het zijn stolpboerderijen, die vooral in deze omgeving veel voorkomen. Het is een vierkant gebouw met een piramidevormig dak. Onder dit dak is plaats voor de woning, het vee, het hooi, de wagens en anderen werktuigen. Sommige hebben een pannendak maar we zien ook veel daken met een combinatie van riet en pannen. Waarbij aan de voorzijde soms een klokgevel of een trapgevel in het riet is uitgespaard.

Schagen

Voor het eerst deze reis moeten de ruitenwissers aan onderweg. Het is tegen de middag als wij stuurboord uit varen het Kanaal Stolpen-Schagen op richting Schagen. De Twee Zwanenbrug die voor ons moet draaien staat nog niet in ons kaartenprogramma. De Zijperburg in Schagerbrug is voorlopig de laatste brug die voor ons wordt bediend. We leggen de boot aan de meldsteiger. De havenmeester komt om twee uur naar de haven en zal ons dan onze definitieve plek aanwijzen.